Ik ben het boek Managing the Professional Service Firm van David Maister aan het lezen. In het eerste hoofdstuk legt hij uit dat een onderneming drie doelen kan hebben: winst maken, waardevergroting of een instituut worden. De eerste twee had ik zelf ook al bedacht, de derde is een mooie aanvulling.

Een ondernemer is ondernemer omdat hij/zij iets meer wil dan een vast dienstverband. Zeker in Nederland is het goed toeven als werknemer. Waarom zou je je nek uit steken? Wat is de extra bonus die een ondernemer verwacht te krijgen vanuit het ondernemerschap? Ik zeg hiermee niet dat een ondernemer altijd een bonus krijgt of hier zelfs ook maar recht op heeft. Het gaat mij om de motivatie van ondernemer. Ik ga er, voor het gemak, vanuit dat de ondernemer in kwestie een boterham verdient met zijn bedrijf en bovenop die boterham nog iets extra’s ambieert. Laat ik vanuit die gedacht de drie door David genoemde doelen toelichten.

Winst is een logische. De ondernemer streeft ernaar winst te maken zodat hij als ondernemer meer geld verdient, dan hij in loondienst ooit zou kunnen. Hij kan er ook voor kiezen het geld dat hij zou kunnen verdienen te investeren. Hiermee laat hij zijn bedrijf groeien. Mocht hij een koper vinden dan verzilvert hij de opgebouwde waarde. De Engelse term Capital Gain vat dit principe mooi samen. Tot slot kan een ondernemer een hoger ideaal nastreven. Hij wil iets opbouwen dat groter is dan hemzelf. Een instituut dat hem zal overleven.

Hoewel ik deze drie doelen logisch vind, miste ik er een. Er moest een vierde zijn. Ik had de typische middenstander (kruidenier) in gedachte. Geen van de drie, door David genoemde, doelen lijkt van toepassing. Er zijn genoeg ondernemers die geen grote winst maken, die geen groot bedrijf opbouwen en die van hun onderneming geen instituut maken. Komt dit doordat ze wel het doel hebben, maar mislukken? Ik denk het niet. Er is een vierde doel, en dat is vrijheid. Er zijn zat ondernemers die het allemaal prima vinden en voor wie vrijheid precies de bonus is die ze zoeken.

Aangezien ik een blauwe maandag business-consultant ben geweest, probeerde ik deze vier doelen in een twee-bij-twee-matrix te plaatsen. Wonderbaarlijk genoeg koste dat slechts een luttele vijf minuten. De twee dimensies zijn namelijk als volgt: lange termijn versus korte termijn, en materieel versus immaterieel. Het is denk ik voor iedere ondernemer interessant om te bepalen waar hij in het kwadrant zijn bonus wil halen.

Waarschijnlijk is een knappe kop hier al eens op gekomen. Ik wist het in ieder geval niet, en vind het een uitvinding. In volgende blog-postings zal ik er meer over schrijven.