Na veertien jaar als werknemer een loonstrook te hebben ontvangen was het tijd om eindelijk ondernemer te worden. Ik nam een semi-sabbatical en nam zo af en toe een freelance-klus aan. Vervolgens werd ik vennoot bij Octavalent en was ik echt eigen baas. Nu maak ik de balans op en ik concludeer dat ik een hoop heb geleerd over ondernemerschap.

Allereerst is het mij opgevallen dat ik ’s nachts, als ondernemer, beter slaap dan in de tijd dat ik in loondienst werkte. Dat is apart. Je zou zeggen dat een ondernemer zichzelf nogal wat zorgen de hals haalt. Ik heb hier vier verklaringen voor. Ten eerste wordt je als ondernemer regelmatig geconfronteerd met de diepe ellende van collega-ondernemers. En die redden het ook altijd! Mocht het ergste overkomen, dan klim óók ik dat dal wel weer uit. Ten tweede is een ondernemer positief ingesteld en gericht op de langere termijn. Daarmee hebben de dagelijkse beslommeringen niet zo’n direct effect. Wat mij brengt bij de derde reden: medewerkers. Des te drukker ik mij maak des te minder druk mijn medewerkers voelen. En zij moeten het doen, ik niet. Ten vierde, en dit geldt voor iedereen, is het goed te realiseren dat je je werk beter kan doe als je goed geslapen hebt. Aan halve nachten wakker liggen piekeren heeft niemand iets. ’s Nachts goed slapen is het halve werk.

Mijn tweede les is, dat een ondernemer vogelvrij is. Als ondernemer ben je zelf verantwoordelijk voor je eigen succes en je eigen falen. Geen werk betekent geen brood op de plank en snel daarna een persoonlijk faillissement. Laten we eerlijk zijn: in Nederland leggen we medewerker in de watten. Contracten voor onbepaalde tijd, ontslagregelingen en sociale verzekeringen bieden een ongekend vangnet voor de mislukkende werknemer. Voor een ondernemer is de wereld harder, maar zeker niet té hard. Een succesvol ondernemer kan navigeren in de risico’s en neemt maatregelen. Een ondernemer onderhoudt daartoe zijn netwerk van relaties, heeft zijn administratie op orde en is scherp op kansen en bedreigingen.

De zelfstandigheid die een ondernemer heeft bevalt mij erg goed. Liberaal als ik ben vind het een prima idee als mensen meer verantwoordelijk (moeten) nemen voor hun eigen leven. Ik ben er achter gekomen dat er in Nederland geen cursussen of opleidingen zijn die ondernemers echt kunnen voorbereiden op het ondernemerschap. Dat is jammer. Ik denk dat meer eigen verantwoordelijk en ontwikkeling van ondernemersmentaliteit ook werknemers van grotere waarde maakt.

De derde les die ik leerde is fundamenteler: waarom ondernemerschap? Ondernemers zijn er in vele soorten en maten. Ik ben tot de conclusie gekomen dat er twee uitersten zijn: de life-style-ondernemers en de business-owners. De eerste zijn de typische papa-en-mama-bedrijven, zeg maar de middenstand. Dit zijn ondernemers die hun werk leuk vinden, er niet aan moeten denken om voor een baas te werken en net voldoende verdienen om in de zomer twee weken naar Torremolinos te gaan. De business-owners daarentegen werken niet in het bedrijf, maar aan het bedrijf. Zij bouwen een systeem van mensen en middelen wat poen schept, zonder dat ze er zelf in hoeven te werken. Hun doel is een bedrijf op te bouwen en het daarna te verkopen.

Na bijna vier jaar (plus twee jaar ondernemen in loondienst) concludeer ik dat ik een echte business-owner-mentaliteit heb. Dat maakt het lastig om ondernemer te zijn. Een business-owner werkt aan een bedrijf, maar aan een startend bedrijf valt weinig te sleutelen. De kracht van een goede startende ondernemer is dat hij met volle passie kan werken in zijn bedrijf, zonder het bouwen van een systeem uit het oog te verliezen. Pas als een bedrijf staat, alle posities zijn ingevuld en de operatie loopt, dan is de inhoud voor de ondernemer van minder belang. Maar voor het zo ver is, is het gemiddelde bedrijf toch als snel zo’n vijf tot tien jaar verder.