Toen ik jong was (vroeger) wist ik niet wat ik later wilde worden, maar je kan niet eeuwig op de HAVO of VWO blijven zitten! Op een bepaald moment komt de onherroepelijke vraag wat je wilt studeren. De studiekeuze wordt gepresenteerd als een cruciaal moment in iemands leven. Volgens studieadviseurs, ouders en glimmende brochures zal de studiekeus bepalen welk beroep je de rest van je leven zal uitvoeren. En het is waar: iemand die journalistiek studeerde zal niet plotseling gaan werken als huisarts.

Weinig mensen weten wat ze op hun achttiende de rest van hun leven willen doen. Maar, wat als blijkt dat je de verkeerde studie hebt gevolgd? Dat wil zeggen: je bent afgestudeerd, je hebt een paar jaar ervaring en komt tot de ontdekking dat het werk je totaal niet ligt. Of je hebt je studie halverwege afgebroken, leuk werk gevonden in een geheel ander vakgebied, en mist een theoretische basis om verder te komen. Kun je dan alsnog een studie oppakken?

Studeren wordt door ouders gepresenteerd als een once-in-a-life-time-opportunity. Dat is niet helemaal waar. Iedereen met goede wil kan ook op latere leeftijd nog een studie oppakken. Alleen, het is niet de makkelijkste weg. Een studie kost veel tijd. En als je een 40-urige werkweek hebt, dan kun je het luieren in de tuin voorlopig vergeten. Starten met een deeltijd-opleiding vereist een bepaalde mate van naïef enthousiasme. Als je weet waar je aan begint, dan begin je er niet eens aan.

Wanneer je eerder een studie hebt afgerond, dan is het volgen van een deeltijd-studie niet alleen een aanslag op de vrije tijd, maar ook op de portemonnee. Vanaf het komende collegejaar wordt het volgen van een tweede (Bachelor- of Master-)studie niet meer vergoed. De student betaalt het instellingscollegegeld. Dit bedrag is afhankelijk van de opleiding maar kan makkelijk oplopen tot 15.000 euro per jaar. Als je weet dat een beetje deeltijd-studie 8 jaar duurt, dan is een tweede studie dus volstrekt onbetaalbaar. Stop het geld liever in een vervroegd pensioen.

De mogelijkheid tot studeren staat open voor iedereen (van 18 tot 88). Desondanks is het advies om vroeg te gaan studeren nog even geldig als altijd. En, vanaf het komende collegejaar komt daar een extra advies bij: maak je studie niet af, daarmee vergooi je namelijk de mogelijkheid om ooit nog een tweede studie te kunnen betalen. Afstuderen is vanaf komend jaar zo ongeveer het domste wat je kunt doen.