Als je tien mensen vraagt wat het doel is van een bedrijf, dan krijg je een groot aantal verschillende antwoorden. De meesten mensen zullen zeggen dat ‘winst maken’ het doel van een bedrijf is. En toch is dat antwoord fout. Het laatste wat een bedrijf wil, is winst maken. Daar moet je alleen maar belasting over betalen. Maar wat wil een bedrijf dan wel?

Allereerst is het goed te realiseren dat een bedrijf op zich niets wil. Een bedrijf is een ding, en iets willen of een doel hebben, vereist een emotie. Die emotie drijft je ergens naar toe, of ergens van af. Het gaat er niet om wat het bedrijf wil, maar wat de bij een bedrijf betrokken mensen willen. Deze groep wordt aangeduid met de Engelse term stakeholders: zij die een belang hebben.

Bij een bedrijf hebben een aantal groepen een belang. De eigenaren en de medewerkers zijn een eenvoudig aan te wijzen groep. Daarnaast hebben klanten, leveranciers, partners en de overheid een belang. Laat het duidelijk zijn dat iedere groep haar eigen belang heeft, maar er is ook een algemeen belang: de gezondheid van het bedrijf.

Een gezond bedrijf is liquide (het kan haar rekeningen op tijd betalen), groeiend & bloeiend (de liquiditeit is voor de langere termijn gewaarborgd) en de stakeholders zijn tevreden (anders komt er keer ruzie in de tent). Je zou kunnen zeggen dat een bedrijf de wil heeft om deze drie zaken goed voor elkaar te hebben. Maar goed, daarmee heeft een bedrijf nog steeds geen emotie en dus ook geen doel.

Het doel van het bedrijf is een samensmelting van de doelen van de stakeholders. Deze samensmelting cumuleert in de doelen van één bijzondere groep: de eigenaren. De eigenaren hebben een ultiem belang bij het bedrijf en je kunt daarom zeggen dat het bedrijfsbelang gelijk is aan hun belang. Zodra de resultaten van een bedrijf niet meer in lijn zijn met het belang van de eigenaren, dan zullen de eigenaren de bedrijfsactiviteiten staken. Einde bedrijf.

Het doel van de eigenaren is tweeledig: winst en/of waardevermeerdering van het bedrijf. Deze twee hebben een curieuze relatie. Een bedrijf wat heel veel winst maakt is heel veel waard. Maar een bedrijf dat heel veel winst uitkeert, betaalt veel belasting en kan deze uitkeerde winst niet gebruiken om te groeien. Dit vereist het maken van een keuze tussen groeien en oogsten.

In een groeifase zal alle winst gebruikt worden om het bedrijf groter te maken. Dit heeft (als het goed is) tot gevolg dat het bedrijf meer omzet zal maken, meer medewerkers kan aannemen en wellicht geheel nieuwe markten met nieuwe producten kan ontginnen. Dit is erg goed nieuws voor de eigenaren: het bedrijf heeft daardoor meer potentie om winst te maken.

Een groter bedrijf heeft een grotere winstpotentie. Dit is de mogelijke winst die het bedrijf kan maken indien het bedrijf overschakelt van een groei- naar een oogstperiode. En juist deze winstpotentie bepaalt voor een groot deel de waarde van een bedrijf. De waarde van een bedrijf is namelijk de optelling van de (contant gemaakte) verwachte toekomstige winsten. Des te hoger de winstpotentie, des te hoger de waarde.

En hier zit het uiteindelijke doel van een bedrijf: het vergroten van de waarde van het bedrijf, ten behoeve van de eigenaren. Hierbij moet rekening worden gehouden met de belangen van andere stakeholders. Hun doelen staan niet voorop, maar hun inbreng is wel cruciaal.